Το πρόβλημα

Περισσότεροι από 325.000.000 άνθρωποι επηρεάζονται με κάποιο τρόπο στη ζωή τους εξαιτίας των κλιματικών αλλαγών.

Περισσότερα από $ 125.000.000.0000 κοστίζουν κάθε χρόνο οι ζημιές που προκαλούνται από τις κλιματικές αλλαγές.

Δεν είναι υπερβολή ότι οι κλιματικές αλλαγές είναι η μεγαλύτερη περιβαλλοντική, οικονομική και κοινωνική κρίση στην ιστορία της ανθρωπότητας.

Ήδη οι πρώτες επιπτώσεις των κλιματικών αλλαγών πλήττουν εκατομμύρια συνανθρώπους μας σε κάθε γωνία του πλανήτη, ενώ ορισμένες μελλοντικές επιπτώσεις είναι αναπόφευκτες.

Σήμερα, οι συγκεντρώσεις διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα είναι οι υψηλότερες των τελευταίων 650.000 ετών, υψηλότερες κατά 40%. Οι συγκεντρώσεις διοξειδίου του άνθρακα και άλλων αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα παγιδεύουν την ηλιακή ακτινοβολία, οδηγώντας τον πλανήτη σε υπερθέρμανση και το κλίμα σε αποσταθεροποίηση. Ως αποτέλεσμα, η μέση πλανητική θερμοκρασία σήμερα είναι υψηλότερη κατά 0,8ºC σε σύγκριση με τα προβιομηχανικά επίπεδα.

Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας, προκειμένου να αποτραπούν οι χειρότερες επιπτώσεις των κλιματικών αλλαγών, τότε θα πρέπει να περιορίσουμε την αύξηση της θερμοκρασίας σε λιγότερο από +1,5ºC σε σύγκριση με τα προβιομηχανικά επίπεδα.

Αυτό σημαίνει ότι οι παγκόσμιες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα θα πρέπει να σταθεροποιηθούν έως το 2015, να επιστρέψουν στα σημερινά επίπεδα το 2020 και να αγγίξουν το μηδέν έως το 2050.

Αν αποτύχουμε να περιορίσουμε τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στα επίπεδα που μας υποδεικνύει η κλιματική επιστήμη, τότε θα ξεπεραστούν ορισμένα κρίσιμα οριακά σημεία αντοχής του πλανήτη με αποτέλεσμα ανεξέλεγκτες, μη αναστρέψιμες, κλιματικές αλλαγές μέσα στον αιώνα μας.

Οι κλιματικές αλλαγές στην Ελλάδα

Η Ελλάδα ανήκει στα κράτη που ήδη πλήττονται από τις κλιματικές αλλαγές. Η αύξηση της μέσης πλανητικής θερμοκρασίας του πλανήτη, έχει ήδη γίνει αισθητή στην Ελλάδα, όπως και σε ολόκληρη της Μεσόγειο. Η χώρα μας ξηρή και θερμή μαστίζεται από παρατεταμένους καύσωνες και ξηρασίες, με καταστροφικές επιπτώσεις για το περιβάλλον, την υγεία και την οικονομία.

Πυρκαγιές: Η Ελλάδα χάνει τους πνεύμονές της
Η αύξηση της θερμοκρασίας στην Ελλάδα σε συνδυασμό με τις παρατεταμένες περιόδους ξηρασίας, καθιστούν τα δάση της Ελλάδας εξαιρετικά εύφλεκτα. Αν και στη χώρα μας οι δασικές πυρκαγιές οφείλονται περισσότερο σε πολιτικούς λόγους (έλλειψη υποδομών, προληπτικών μέτρων, οικιστικές πιέσεις), οι κλιματικές αλλαγές διαμορφώνουν μία νέα πραγματικότητα. Καθώς οι καύσωνες και η ξηρασία πλήττουν το φυσικό περιβάλλον, ένας νέος τύπος πυρκαγιών με δραματικά μεγαλύτερη ένταση και αυξημένη συχνότητα καταστρέφει κάθε χρόνο εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα πολύτιμης δασικής έκτασης. Οι πυρκαγιές αυτές επιδεινώνουν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, δημιουργώντας ένα φαύλο κύκλο από τον οποίο φαίνεται αδύνατο να ξεφύγουμε.

Καταστροφή των θαλασσών
Τα ευάλωτα και ήδη επιβαρημένα θαλάσσια οικοσυστήματα της Ελλάδας, θα υποστούν καταστροφικές επιπτώσεις από ενδεχόμενη αύξηση της θερμοκρασίας σε υψηλότερα επίπεδα. Άνοδος της στάθμης της θάλασσας, οξίνιση των υδάτων, διάβρωση των παρακτίων εδαφών, κατάρρευση των ιχθυαποθεμάτων και υποβάθμιση του θαλάσσιου περιβάλλοντος είναι μόνο μερικές από τις απειλές που αντιμετωπίζουν οι θάλασσές μας. Αν σε αυτά προσθέσουμε τη θαλάσσια ρύπανση και την υπεραλίευση, τότε το θαλάσσιο περιβάλλον στην Ελλάδα, αλλά και ολόκληρη τη Μεσόγειο απειλείται με ολοκληρωτική καταστροφή.

Υγεία
Οι παρατεταμένοι καύσωνες στα μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας επιβαρύνουν σημαντικά την υγεία και απειλούν ακόμα και τη ζωή των κατοίκων, ιδίως όσων ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες. Οι πρωτοφανείς καύσωνες στην Κεντρική Ευρώπη το 2003, προκάλεσαν το θάνατο περισσότερων από 35.000 Ευρωπαίων, στην πλειοψηφία ηλικιωμένων. Επίσης, η αύξηση της θερμοκρασίας προκαλεί τη διάδοση και την εξάπλωση μεταδοτικών νόσων, όπως η ελονοσία και η δυσεντερία.

Αγροτική παραγωγή
Η αγροτικός τομέας στη χώρα επίσης επηρεάζεται από τις κλιματικές αλλαγές, καθώς η αύξηση της θερμοκρασίας και η μείωση των βροχοπτώσεων μειώνουν δραματικά την αγροτική παραγωγή. Ευάλωτες καλλιέργειες όπως τα σιτηρά, απειλούνται ακόμα και με κατάρρευση, οδηγώντας σε οικονομικό μαρασμό χιλιάδες αγρότες στη χώρα. Στον αντίποδα, η αύξηση της συχνότητας και της έντασης ακραίων καιρικών φαινομένων (καταιγίδες, χαλαζόπτωση, πλημμύρες) αποτελεί μία επιπρόσθετη απειλή για τις σοδειές σε ολόκληρη τη χώρα.

Τουρισμός
Η περαιτέρω αύξηση της θερμοκρασίας σε ολόκληρη την Ευρώπη αναμένεται να προκαλέσει ακόμα σφοδρότερους καύσωνες στην Ελλάδα κατά τους θερινούς μήνες. Η επιδείνωση των καιρικών συνθηκών στην Ελλάδα, σε συνδυασμό με τις ηπιότερες καιρικές συνθήκες στην Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη –επίσης απόρροια των κλιματικών αλλαγών και της υπερθέρμανσης του πλανήτη- θα αλλάξει σημαντικά τον ευρωπαϊκό χάρτη των θερινών τουριστικών προορισμών. Αυτό αναμένεται να μειώσει δραματικά την τουριστική κίνηση της χώρας, ιδίως κατά τους θερινούς μήνες, προκαλώντας σημαντικό πλήγμα σε μία από τις κύριες πλουτοπαραγωγικές πηγές της χώρας.

Η λύση

Τι κάνει η Greenpeace

Μέχρι σήμερα η καύση του άνθρακα, του πιο ρυπογόνου καυσίμου στον πλανήτη, ευθύνεται για το μεγαλύτερο ποσοστό των εκπομπών αερίων που καταστρέφουν το κλίμα. Είναι πλέον καιρός να σταματήσουμε να σκάβουμε και να καίμε άνθρακα (λιγνίτη στην Ελλάδα) και να στραφούμε στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας: η ευκαιρία

Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι το αποτέλεσμα της μετατροπής αξιόπιστων, καθαρών και ανανεώσιμων φυσικών πόρων, όπως η ηλιακή ακτινοβολία, ο άνεμος, τα οργανικά υλικά (βιομάζα), το νερό (μικρά υδροηλεκτρικά φράγματα) και η γεωθερμία, σε ενέργεια.

Όπως αποδεικνύει η έκδοση της Ενεργειακής Επανάστασης για την Ελλάδα, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μπορούν να υπερκαλύψουν τις ενεργειακές μας ανάγκες. Η Ελλάδα είναι προικισμένη με τεράστιο ανανεώσιμο δυναμικό, χάρη στο οποίο μπορούμε να αντικαταστήσουμε τη χρήση λιγνίτη και πετρελαίου από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Η χώρα μας μπορεί να γίνει πρωτοπόρος (από ουραγός) στην παραγωγή πράσινης ενέργειας.

Το μόνο που λείπει είναι η πολιτική βούληση – και εσύ έχεις τη δύναμη να το αλλάξεις αυτό.

Ενεργειακή Επανάσταση

Η Ενεργειακή Επανάσταση είναι η πρόταση της Greenpeace για την καταπολέμηση των χειρότερων επιπτώσεων των κλιματικών αλλαγών.

Στην Ελλάδα αν εκμεταλλευτούμε το πλούσιο δυναμικό της χώρας σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τότε σε συνδυασμό με την εξοικονόμηση ενέργειας μπορούμε να μειώσουμε τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα κατά 85% έως το 2050 συμβάλλοντας στην καταπολέμηση των κλιματικών αλλαγών. Για να γίνει αυτό πραγματικότητα πρέπει να αλλάξουμε ριζικά τον τρόπο που:

• παράγουμε,
• καταναλώνουμε
• και αντιλαμβανόμαστε την ενέργεια.

Παραγωγή ενέργειας

Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στην Ελλάδα μπορούν να καλύψουν το 87% της ηλεκτροπαραγωγής έως το 2050, σύμφωνα με την Ενεργειακή Επανάσταση. Σήμερα όμως βρισκόμαστε πολύ μακριά από το στόχο αυτό.

Τα τελευταία χρόνια τα ορυκτά καύσιμα καλύπτουν περισσότερο από το 85% της ηλεκτροπαραγωγής στην Ελλάδα, με το ρυπογόνο λιγνίτη να καταλαμβάνει τη μερίδα του λέοντος. Στον αντίποδα, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας παραμένουν στο περιθώριο και μόνο η αιολική ενέργεια έχει σημειώσει μικρή πρόοδο.

Για να συμβάλουμε ως χώρα στον αγώνα για την καταπολέμηση των κλιματικών αλλαγών, η Ελλάδα θα πρέπει να αναλάβει φιλόδοξους στόχους για την ταχεία ανάπτυξη των ΑΠΕ και την μετατροπή της οικονομίας μας σε οικονομία μηδενικού άνθρακα έως το 2050. Σύμφωνα με την Ενεργειακή Επανάσταση, οι ΑΠΕ μπορούν να καλύπτουν τις μισές ανάγκες μας σε ηλεκτρισμό, ήδη μέχρι το 2020!

Το μόνο που λείπει είναι ένα τολμηρό σχέδιο δράσης, που θα έχει ως στόχο την επιθετική ανάπτυξη των ΑΠΕ και τον περιορισμό της χρήσης άνθρακα και πετρελαίου.

Κατανάλωση ενέργειας

Όσο σημαντικές επιδόσεις και αν επιδείξουμε στην ανάπτυξη της πράσινης ενέργειας, δε θα καταφέρουμε να μειώσουμε τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, αν δεν εξοικονομήσουμε ενέργεια. Σύμφωνα με τις επίσημες προβλέψεις, η Ελλάδα αναμένεται να αυξήσει την κατανάλωση ενέργειας σε σχέση με σήμερα κατά 7,5 - 15% ως το 2020, ανάλογα δηλαδή με το πόσο γρήγορα θα βγει από την ύφεση η οικονομία μας και τον αντίστοιχο ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ.

Αντίθετα, η Ενεργειακή Επανάσταση εκμεταλλεύεται τα τεράστια περιθώρια εξοικονόμησης ενέργειας της χώρας μας με αποτέλεσμα να επιτυγχάνεται παράλληλα οικονομική ανάπτυξη και μείωση της κατανάλωσης ενέργειας. Συγκεκριμένα, η Ενεργειακή Επανάσταση προτείνει μία σειρά από διαρθρωτικές αλλαγές σε πολιτικό επίπεδο, αλλά και στην καθημερινή μας ζωή, οι οποίες όχι μόνο θα περιορίσουν αποτελεσματικά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, αλλά θα βελτιώσουν το βιοτικό μας επίπεδο και θα μειώσουν το κόστος ζωής. Οι πράσινες επενδύσεις στην εξοικονόμηση ενέργειας μάλιστα, θα τροφοδοτήσουν περαιτέρω την ανάπτυξη της οικονομίας αφού θα δημιουργήσουν χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας, θα μειώσουν τις ενεργειακές εισαγωγές της χώρας και θα ενισχύσουν το εισόδημα των πολιτών με τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας.

Αν οι ‘επαναστατικές’ προτάσεις της Greenpeace γίνουν πραγματικότητα, τότε η Ελλάδα μπορεί να μειώσει την κατανάλωση ενέργειας κατά 45% έως το 2050 σε σύγκριση με τις επίσημες προβλέψεις για το ίδιο έτος. Αυτή η μείωση σε συνδυασμό με την παραγωγή καθαρής ενέργειας είναι αρκετή για να αντιμετωπίσει τις χειρότερες επιπτώσεις των κλιματικών αλλαγών.

Αντίληψη της ηλεκτρικής ενέργειας

Το ηλεκτρικό ρεύμα σε πολλούς από εμάς φαίνεται καθαρό. Η αλήθεια όμως είναι ότι στην Ελλάδα, παράγεται με τον πιο βρώμικο και επικίνδυνο για το περιβάλλον τρόπο. Εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά, στη ΒΔ Μακεδονία (Κοζάνη, Φλώρινα) και την Αρκαδία (Μεγαλόπολη) υπάρχουν τεράστιες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με καύσιμο το ρυπογόνο λιγνίτη. Εκεί χιλιάδες εργαζόμενοι στα ορυχεία και τις μονάδες της ΔΕΗ, αλλά και οι τοπικοί πληθυσμοί, επιβαρύνουν την υγεία τους και πολλές φορές διακινδυνεύουν τη ζωή τους για να παράγουν ηλεκτρική ενέργεια για την υπόλοιπη ηπειρωτική Ελλάδα.

Από τις μονάδες αυτές το ρεύμα που παράγεται μεταφέρεται με απώλειες στα σπίτια και τις δουλειές μας μέσω καλωδίων που έχουν συνολικό μήκος εκατοντάδων χιλιομέτρων. Αυτό το συγκεντρωτικό σύστημα παραγωγής ενέργειας που στηρίζεται σε τεράστιες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής και τη μεταφορά ενέργειας σε μεγάλες αποστάσεις είναι εξαιρετικά αναποτελεσματικό. Υπολογίζεται ότι στην Ελλάδα από τις 100 μονάδες ενέργειας που παράγονται, μόλις οι 30 μονάδες φτάνουν τελικά στην πραγματική κατανάλωση ενέργειας.

Το όραμα της Ενεργειακής Επανάστασης βασίζεται σε ένα τελείως διαφορετικό ενεργειακό σύστημα, στο οποίο η ενέργεια παράγεται κοντά στο σημείο όπου καταναλώνεται. Κάθε κτίριο από μόνο του αποτελεί ένα μικροσταθμό παραγωγής πράσινης ενέργειας, ενώ το ίδιο κτίριο έχει ελάχιστες ενεργειακές ανάγκες. ‘Έξυπνα’ δίκτυα μεταφέρουν την ενέργεια από τις πολλές αποκεντρωμένες ανανεώσιμες πηγές στα σημεία όπου υπάρχει μεγαλύτερη ζήτηση, ενώ παράλληλα δίνουν χρήσιμες πληροφορίες στον καταναλωτή επιτρέποντάς του να καταναλώνει ενέργεια με οικονομικό και αποδοτικό τρόπο.

Ο πιο σημαντικός ρόλος όμως είναι ο δικός μας. Οι αλλαγές που θα κάνουμε στο δικό μας τρόπο ζωής – στην καθημερινότητά μας, αλλά και την πολιτική μας στάση - έχουν μεγάλη σημασία για την αποτελεσματική μείωση των κλιματικών αλλαγών. Μέσα από την επαφή με την Greenpeace θα έχετε την ευκαιρία να μάθετε πώς μπορείτε να βοηθήσετε με τη δική σας στάση για να σώσουμε τον πλανήτη!

Τι μπορείς να κάνεις

Σε καλούμε λοιπόν, να χρησιμοποιήσεις τη δύναμή σου και να γίνεις Ενεργειακός Επαναστάτης!

• Ενημερώσου! Οι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει ότι η ενημέρωση στο θέμα των κλιματικών αλλαγών και τις συνέπειές τους, ενισχύει τη θέληση των πολιτών να αναλάβουν δράση.

• Γίνε εσύ η αλλαγή που θέλεις να δεις! Ξεκίνα με απλές και μικρές αλλαγές – όπως αυτές που παρέχονται πιο κάτω – και συνέχισε με πιο απαιτητικές. Οι πληροφορίες που θα βρεις εδώ θα σου δείξουν τον τρόπο!

• Πείσε και άλλους να ακολουθήσουν το παράδειγμά σου. Μετάδωσέ τους το πάθος σου! Ξεκίνα με την οικογένεια και τους φίλους σου και συνέχισε με τους συναδέλφους σου, τους συμμαθητές σου και τους συμφοιτητές σου.

• Διαμαρτυρήσου! Ανάλαβε δράση, αναζήτησε σχετικές πρωτοβουλίες και πάρε μέρος σε αυτές.

• Μπορούμε να σταματήσουμε τις κλιματικές αλλαγές! Αρκεί να επιλέξουμε τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την εξοικονόμηση ενέργειας: είναι ρεαλιστικό, εφικτό και απαραίτητο για να σώσουμε τον πλανήτη μας!

Όλοι μαζί μπορούμε να σταματήσουμε τις κλιματικές αλλαγές! Ξεκίνα με απλές και μικρές αλλαγές και συνέχισε με πιο απαιτητικές.

10 συμβουλές για εξοικονόμηση ενέργειας!

1. Προτίμησε λάμπες εξοικονόμησης ενέργειας! Οι λάμπες εξοικονόμησης ενέργειας μειώνουν την κατανάλωση ρεύματος κατά 80% σε σχέση με τις λάμπες πυρακτώσεως. Μην ξεχνάς ποτέ τα φώτα αναμμένα, όταν δεν τα χρειάζεσαι!

2. Προτίμησε τις ενεργειακά αποδοτικές συσκευές! Εάν πρόκειται να αγοράσεις νέες ηλεκτρικές συσκευές, προτίμησε αυτές που είναι ενεργειακής κλάσης A++. Ακόμα και αν έχουν διαφορά στην τιμή, η απόσβεση του επιπλέον κόστους θα γίνει πολύ γρήγορα λόγω της χαμηλότερης κατανάλωσης.

3. Κλείνε τις συσκευές από τον κεντρικό διακόπτη! Όταν αφήνεις τις συσκευές (τηλεόραση, στερεοφωνικό, DVD player) σε κατάσταση standby εξακολουθούν να καταναλώνουν ενέργεια που μπορεί να ανέρχεται στο 5-10% της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας ενός νοικοκυριού. Μπορείς να συνδέσεις πολλές συσκευές σε ένα πολύπριζο με διακόπτες και να κλείνεις την παροχή ρεύματος όταν δεν τις χρησιμοποιείς.

4. Εξοικονόμησε ενέργεια με τον υπολογιστή σου! Πάτησε το κουμπί ‘sleep’ για το χρονικό διάστημα που δε χρησιμοποιείς τον υπολογιστή σου και βγάλε τον από την πρίζα το βράδυ. Εάν πρόκειται να αγοράσεις νέο υπολογιστή, προτίμησε επίπεδη οθόνη ή φορητό υπολογιστή, που έχουν χαμηλή κατανάλωση ρεύματος. Κλείνε τα περιφερειακά συστήματα (εκτυπωτές, ηχεία κλπ.) όταν δεν τα χρησιμοποιείς.

5. Μαγείρεψε έξυπνα! Μαγείρεψε σε σκεύη που εφαρμόζουν στις εστίες, με το καπάκι της κατσαρόλας κλειστό. Δέκα λεπτά πριν ετοιμαστεί το φαγητό, κλείσε το μάτι της κουζίνας και άσε το φαγητό σου να μαγειρεύεται πάνω στο ζεστό μάτι. Απόφυγε να προθερμαίνεις το φούρνο και να ανοίγεις άσκοπα την πόρτα του.

6. Εγκατάστησε έναν ηλιακό θερμοσίφωνα. Στην Ελλάδα ένας ηλιακός θερμοσίφωνας 1,5 - 2 m2 / άτομο, επαρκεί για να ζεστάνει το νερό που χρειαζόμαστε για μπάνιο και πλύσιμο (ρούχων και πιάτων). Μην ξεχνάς ότι ένα μεγάλο ποσοστό του λογαριασμού ηλεκτρικού ρεύματος οφείλεται στο νερό που θερμαίνει ο ηλεκτρικός θερμοσίφωνας.

7. Φρόντισε για τη σωστή μόνωση του σπιτιού σου! Αν τοποθετήσουμε διπλά τζάμια εξοικονομούμε 10% στο λογαριασμό της θέρμανσης. Αν επιπλέον αυτά έχουν θερμοδιακοπή χαμηλής εκπομπής, η εξοικονόμηση φτάνει το 20 – 30%

8. Εκμεταλλεύσου το φυσικό δροσισμό! Πριν καταφύγεις στο κλιματιστικό, αναζήτησε άλλες, οικονομικότερες και φιλικές προς το περιβάλλον, λύσεις. Η δροσιά από τον γνωστό σε όλους ανεμιστήρα μπορεί να γίνει ακόμα περισσότερη αν κρατάμε κουρτίνες και πατζούρια κλειστά κατά τη διάρκεια της μέρας και αερίζουμε το βράδυ, και αν βάψουμε τους εξωτερικούς τοίχους με ανοιχτά χρώματα.

9. Προτίμησε τα μέσα μαζικής μεταφοράς, το ποδήλατο ή το περπάτημα για να φτάσεις στον προορισμό σου και μείωσε έτσι τη χρήση αυτοκινήτου. Διάβασε κι άλλους τρόπους για να μειώσεις την κατανάλωση πετρελαίου στη ζωή σου!

10. Εγκατάστησε στην ταράτσα σου ένα φωτοβολταϊκό σύστημα παραγωγής ενέργειας και κέρδισε χρήματα ενώ προστατεύεις το περιβάλλον.

Εφαρμόζεις κάποια από τα παραπάνω στην καθημερινότητα σου; Αισθάνεσαι ‘έτοιμος’ να γίνεις Ενεργειακός Επαναστάτης;

Κατέβασε το εγχειρίδιο του Ενεργειακού Επαναστάτη και ενημερώσου για τις κλιματικές αλλαγές, το όραμα της Greenpeace και πώς μπορούμε όλοι μας να συμβάλλουμε σήμερα για να δημιουργήσουμε ένα καλύτερο αύριο χωρίς την απειλή της υπερθέρμανσης του πλανήτη και της καταστροφής του περιβάλλοντος!

Πηγή: